Yazar	: Sedat ADIGÜZEL   - Fatih EKİCİ - Elif KOÇ
Türü	:
Baskı Yılı	: 2023
Sayı	: 12/1
Sayfa	: 80-89
546    447

Abstract
Sovyet Dönemi Azerbaycan edebiyatında, sosyalizm realizminin uygulandığı ilk yıllardan itibaren din konusu, anlatıların esas mevzuları arasında yerini almıştır. Bu bakımdan Sovyetler Birliği’nin ‘yönelim edebiyatı’ anlayışı içerisinde ele alınan en önemli konulardan biri de dindir. Bu dönem hikâye ve romanlarında görülen inanca ve Allah’ın varlığına yönelik sorgulayıcı tutum ile toplumun, özellikle genç nesillerin din algısını değiştirme ve tamamen dinden uzaklaşmış bireyler meydana getirme çabası sıklıkla karşımıza çıkmaktadır. Ancak, Sovyet Dönemi eserlerinin birçoğunda tezahür eden bu anlayışın aksine 1960 Nesri Dönemi eserlerinde din kavramının varlığı ve insanın manevi dünyası gibi temel kavramların giderek özüne uygun bir şekilde ele alındığı görülmektedir. Bu bağlamda çalışmamızda, Azerbaycan Edebiyatının önemli yazarlarından Elçin, İsi Melikzade, Yusuf Samedoğlu, Mevlüt Süleymanlı, Magsud İbrahimbeyov ve Sabir Ahmedov gibi yazarların eserlerinden örnekler verilerek insanın en temel ihtiyaçlarından biri olarak kabul edilen inanma ihtiyacının roman ve hikâye kişileri üzerinden toplumdaki yansımaları ortaya konulmuştur.

Keywords
Azerbaycan Edebiyatı, sosyalizm, realizm, din, psikoloji, roman.

Özet
In Soviet-era Azerbaijani literature, the subject of religion had been included among the primary topics of narratives since the first years of the adoption of socialist realism. In this respect, religion is among the most important subjects addressed within the sense of "orientational literature" in the Soviet Union. In the stories and novels of this period, it is observed that there is a common effort to alter the perception of religion by the society and particularly the youth and produce individuals who are completely disconnected from religion through a skeptical attitude towards faith and the existence of Allah. However, in contrast with this approach present in many of the Soviet-era works, it is observed that basic concepts such as the presence of the concept of religion, the spiritual world of individuals and faith slowly began to be addressed in accordance with their fundamentals in the 1960 Prose period. In this context, in the present study, the social reflections of the need for faith, which is regarded as being among the most fundamental needs of humans, were revealed through novel and story characters by giving examples from the works of important authors of Azerbaijani literature such as Elçin, İsi Melikzade, Yusuf Samedoğlu, Mevlüt Süleymanlı, Magsud İbrahimbeyov and Sabir Ahmedov.

Anahtar Kelimeler
Azerbaijani literature, socialism, realism, religion, psychology, novel.