İnsanoğlu, varoluşundan itibaren dış dünyayla etkileşim hâlinde olarak varlığını sürdürmektedir. Dilin söz varlığında iletişim sürecinin gerçekleşme yöntemini ifade eden kelime türleri bulunmaktadır. Bu kelime türleri içerisinde yer alan fiiller, dilin temel sözlük birimlerini oluşturmaktadır. Literatürde fiillerin anlamsal özelliklerinin dikkate alındığı çeşitli sınıflandırma önerileri ortaya konulmuştur. Fiilleri çeşitli ölçütlere göre uygun şekilde sınıflamak, fiillerin dil bilgisel özelliklerini anlamaya olanak tanımaktadır. Anlamsal bakımdan fiil sınıflandırmalarında, “de-, söyle-, konuş-, sor-, sohbet et-, duyur-” gibi fiiller, düşünce, duygu ve bilgilerin bir kişiden diğerine aktarılmasında başlıca rol oynadıkları için “iletişim fiilleri” grubu içinde değerlendirilmektedir. Bu çalışmada, Kuzey-Batı (Kıpçak) Türk lehçelerinden Kırgız Türkçesindeki iletişim fiilleri üzerinde durulmuştur. Çalışmanın temel amacı, Kırgız Türkçesinde kullanılan iletişim fiillerini belirleyerek anlamsal özelliklerine göre gruplandırmaktır. Çalışmada “Kırgızca-Türkçe Sözlük” adlı iki ciltlik eserdeki madde başlarından tespit edilen 221 iletişim fiili, anlam, yapı ve köken özellikleri bakımından ele alınmıştır. Böylelikle, Kırgız Türkçesindeki iletişime dair fiil varlığının çeşitliliği ve zenginliği ortaya konulmuştur.

Kuzey-Batı (Kıpçak) Türk lehçeleri, Kırgız Türkçesi, fiil, iletişim fiilleri.

Human beings have been interacting with the outside world since their existence. There are word types in the vocabulary of the language that express the method of realization of the communication process. Verbs, which are among these word types, constitute the basic lexical units of the language. Various classification proposals have been put forward in the literature in which the semantic features of verbs are taken into consideration. Classifying verbs appropriately according to various criteria allows us to understand the grammatical features of verbs. In semantic verb classifications, verbs such as “de-, söyle-, konuş-, sor-, sohbet et-, duyur-” are considered as “communication verbs” since they play a major role in transferring thoughts, feelings and information from one person to another. This study focuses on the communication verbs in Kyrgyz Turkish, one of the North-Western (Kypchak) Turkish dialects. The main purpose of the study is to determine the communicative verbs used in Kyrgyz Turkish and group them according to their semantic features. In this study, 221 communication verbs in the two-volume work “Kyrgyz-Turkish Dictionary” were discussed in terms of their meaning, structure and origin. Thus, the diversity and richness of the verbs related to communication in Kyrgyz Turkish has been revealed.

North-Western (Kypchak) Turkish dialects, Kyrgyz Turkish, verbs, communication verbs.