TRANSLATION STRATEGIES IN CULTURAL TRANSFER: COMPARATIVE ANALYSIS OF IDIOMS IN TURKISH TRANSLATION OF MİKHEİL CAVAHİŞVİLİ'S STORY CALLED “ÇANÇURA”
Abstract
Türk - Gürcü ilişkilerinin birkaç yüzyıllık geçmişi olmasına karşın, iki ulus arasındaki yazınsal ilişkiler yakın bir dönemi kapsamaktadır. Tiflis Devlet Üniversitesi’nde ve Gürcistan Bilimler Akademisi’nde Türkoloji bölümünün bulunması daha erken dönemlerde tanınmasına rağmen Türkiye’de Gürcü yazınına ilgi 1960’larda başlamıştır. Sovyet Dönemi’nde dünya edebiyatının birçok eseri Gürcüceden Türkçeye, Türkçeden Gürcüceye çevrilmiştir. Bu eserlerden biri de Mikheil Cavahişvili’nin “Çançura” adlı öyküsüdür. 1903 yılında yayımlanan eser 1988 yılında çevirmen İbrahim Yavuz Goradze tarafından Türkçeye çevrilmiştir.
Bu çalışmada Gürcüceden Türkçeye çevrilen Gürcü edebiyatının önemli yazarlarından biri olan Mikheil Cavahişvili’nin “ჩანჩურა„ (Çançura) adlı eserinin Türkçeye yapılan çevirisindeki kültür aktarımını deyimlerle belirmeye çalıştık. Bu çerçevede öncelikle çevirinin tanımı, kapsamı, işlevi ve çeviri kültür aktarımı ilişkisi açıklanmıştır. Daha sonra çeviri kültür aktarımı ilişkisine bağlı olarak eserde yer alan deyimleri karşılaştırırken çevirmenin deyim aktarmadaki ortak kullanımlar, farklı kullanımlar saptanmış ve deyimleri birebir çevirmenin hangi hatalara sebep olabileceği eserin orijinali (Gürcüce) ve Türkçe çevirisi karşılaştırılarak gösterilmiştir. Karşılaştırmamız sonucunda kaynak metinde verilen deyimlerin hedef dilde aktarımının içerik olarak uyum sağlayarak genel olarak erek dil okuyucusuna yönelik bir çeviri anlayışı yürüttüğünü söyleyebiliriz.
Keywords
Gürcüce, “Çançura” öyküsü, deyim, çeviri, erek dil.