METİNSELLİK İLE YAZINSALLIK KAVRAMI VE HASAN ALİ TOPTAŞ’IN BİR DÜNYANIN AKŞAM RESMİ ÖYKÜSÜNÜN METİNSELLİK İLE YAZINSALLIK BAĞLAMINDA İNCELENMESİ
(THE CONCEPT OF TEXTUALITY AND LITERARINESS AND AN INVESTIGATION INTO HASAN ALI TOPTAŞ’S STORY BİR DÜNYANIN AKŞAM RESMİ IN THE CONTEXT OF TEXTUALITY AND LITERARINESS
)
|
Author
|
:
Enser YILMAZ
|
|
|
Type |
:
Copyright
|
|
Printing Year |
:
2021
|
|
Number |
:
10/4
|
|
Page |
:
1371-1392
|
|
Doi Number |
:
http://dx.doi.org/10.7884/teke.5329
|
Özet
Metinsellik temelde bağdaşıklık ve tutarlılık ölçütlerine dayanarak metni, dilbilgisel açıdan tahlil etmeye çalışan bir yöntemdir. Bağdaşıklık ve tutarlılık metinselliğin iki önemli unsuru olarak karşımıza çıkar. Bağdaşıklıkta bir metni oluşturan dilsel ögelerin birbiri ile olan ilişkisi ve oluşturdukları düzene, tutarlılıkta ise metnin mantıksal işleyişine dikkat edilir. Tutarlık, birçok noktadan bağdaşık ögelerinin oluşturduğu anlamsal bütünlükten kaynaklandığı için bağdaşıklıkla ilişkili olarak ele alınır. Sıradan metinleri, bağdaşıklık ve tutarlılık ölçütleriyle inceleyip metinsellik açısından çıkarımda bulunmak oldukça kolaydır. Fakat imgesel dilin kullanıldığı ve konuşma dilinin çoğu zaman terkedildiği edebî eserleri metinsellik ölçütlerine göre incelemek zahmetli ve farklı bakış açılarına başvurmayı gerektiren bir süreçtir. Her şeyden önce edebî eseri anlamak sadece metinsellik ölçütleriyle gerçekleştirilemez. Çünkü edebî eserin aynı zamanda sanatsal yönüne işaret eden ve metinsel özellikleriyle de ilişkili olan yazınsallık özelliği söz konusudur. Metni daha iyi anlayabilme adına metinsellik ölçütleriyle birlikte yazınsallık özelliğinin de ortaya konulması elzemdir. Bu çalışmada metinsellik ve yazınsallık kavramları üzerinde durulduktan sonra Hasan Ali Toptaş’ın Bir Dünyanın Akşam Resmi öyküsü metinsellik ve yazınsallık bağlamında tahlil edilecektir.
Anahtar Kelimeler
Metinsellik, Yazınsallık, Hasan Ali Toptaş, Bir Dünyanın Akşam Resmi.
Abstract
Textuality is basically a method aimed at analysing the text grammatically based on the criteria of coherence and cohesion. Coherence and cohesion appear as two important elements of textuality. Coherence refers to the relationship between the linguistic elements that make up a text and the order they form while cohesion is aimed at the logical functioning of the text. Since cohesion stems from the semantic integrity formed by many coherent elements, it is evaluated as associated with coherence. It is fairly easy to examine ordinary texts based on the criteria of coherence and cohesion and to make inferences in terms of textuality. However, analysing literary Works, in which fictional language is used and spoken language is mostly abandoned, based on the criteria of textuality is a laborious process that requires referring to different perspectives. First of all, understanding literary work cannot be achieved only by the criteria of textuality as the literary work has a literary feature, which points to its artistic side and is also related to its textual features. To understand the text better, it is essential to reveal the literary feature together with the criteria of textuality. Focusing on the concepts of textuality and literacy, this study examines the story of Hasan Ali Toptaş, Bir Dünyanın Akşam Resmi (The Evening Picture of a World), in the context of textuality and literacy.
Keywords
Textuality, Literariness, Hasan Ali Toptaş, Bir Dünyanın Akşam Resmi.