ORTAOKUL TÜRKÇE DERS KİTAPLARINDA SÖZ SANATLARININ METAFORLARLA ÖĞRETİLMESİ
(TEACHING THE FIGURES OF SPEECH WITH USING METAPHOR IN TURKISH SECONDARY SCHOOL COURSEBOOKS
)
|
Author
|
:
Gülden KESKİNOĞLU
- Celile Eren ÖKTEN
|
|
|
Type |
:
Copyright
|
|
Printing Year |
:
2021
|
|
Number |
:
10/1
|
|
Page |
:
206-221
|
|
Doi Number |
:
http://dx.doi.org/10.7884/teke.5176
|
Özet
Söz sanatları, ifade edilmek istenen kelimelerin anlamını zenginleştiren, onu etkili ve güzel kıl¬an edebî sanatlardır. Öğrencilerin okudukları metinleri daha iyi anlayabilmeleri, duygu ve düşüncelerini etkili ve güzel anlatabilmeleri için Türkçe derslerinde söz sanatlarının etkili ve işlevsel bir biçimde öğretilmesi gerekmektedir.
Bu çalışmamızda veri kaynağı olarak, 2019-2020 eğitim-öğretim yılı “Ortaokul Ders Programı”nda kullanılan 5. 6. 7. 8. sınıf “Türkçe Ders Kitapları”nda “Söz Sanatları”nın yer aldığı metinler, etkinlikler incelenmiştir. Araştırmada “doküman incelemesi yöntemi” kullanılmıştır. Ortaokul Türkçe ders kitaplarındaki söz sanatları hangi metinlerde, hangi etkinliklerde ve hangi yöntemlerle öğretildiği tarama modeli ile değerlendirilmiştir. Betimsel analiz kullanılarak, araştırmanın kuramsal çerçevesine göre verilerin hangi temalar altında düzenleneceği ve sunulacağı belirlenmiş ve yorumlanmıştır.
Yapılan araştırmada Türkçe öğretim programındaki kazanımlara paralel olarak “benzetme, kişileştirme, mecaz, abartma, konuşturma ve zıtlık (tezatlık)” söz sanatlarına yönelik etkinliklere yer verildiği belirlenmiştir. Ancak bu metin ve etkinlikler, soyut kavramların anlaşılması ve üstbilişsel becerilerin kazandırılmasından ziyade, söz sanatlarını tanıyıp buldurmaya yönelik olduğu gözlemlenmiştir.
Bu çalışmanın amacı metaforik düşünmenin yaratıcı ve eleştirel düşünmeyi sağlamasından hareketle, öğrencilerin bilişsel gelişim dönemi dikkate alınarak söz sanatlarının öğretiminde, metaforik örnekler sunulmuştur.
Anahtar Kelimeler
Türkçe ders kitapları, söz sanatları, metafor.
Abstract
The figures of speech are literary arts that enrich the meaning of words in order to express them more effectively and beautifuly. The figures of speech should be taught effectively and functionally in Turkish lessons. The students are expected to understand better the texts they read and to express their feelings and thoughts more effectively and functionally.
In this study, the texts and activities of the figures of speech in Turkish coursebooks, which were studied in the 2019-2020 academic year in secondary school curriculum, were examined as the data source. "Document analysis method" was used in the research. In which texts, activities figures of speech in secondary school Turkish coursebooks are taught and also they are studied with which methods, are all evaluated with scanning model. The data were interpreted with using descriptive analysis with regard to the theoretical framework in which themes were determined and organized.
While conducting the research, it was determined that activities related to “simile, personification, metaphor, exaggeration, anthropomorphism and contrast’’, the elements of the figures of speech were included in line with the outcomes in the Turkish curriculum. However, it has been observed that these texts and activities are aimed only to recognize and find the figures of speech rather than understanding abstract concepts and developing metacognitive skills.
Considering that the metaphoric thinking provides creative and critical thinking, the purpose of this study is to use metaphoric examples in teaching of the figures of speech with regard to the cognitive development period of the students,
Keywords
Turkish coursebooks,teaching the figures of speech, metaphor.