NURMƏHƏMMƏD ƏNDƏLİBİN “ZEYNƏL ƏRƏB” DASTANI VƏ ONUN İDEYA-MƏZMUN VƏ ŞƏKİL-ÜSLUB XÜSUSİYYƏTLƏRİ
(NURMAHAMMAD ANDALIB'S EPIC “ZEYNAL ARAB” AND ITS IDEAS, CONTENT AND STYLE-STYLE FEATURES
)
|
Author
|
:
Aynur SEFERLİ
|
|
|
Type |
:
Copyright
|
|
Printing Year |
:
2020
|
|
Number |
:
9/4
|
|
Page |
:
1359-1370
|
|
Doi Number |
:
http://dx.doi.org/10.7884/teke.5128
|
Özet
Türk edebiyatı geleneğinin bir parçası olan Türkmen edebiyatı, ortak Türk kültürü ve edebiyatı içerisinde önemli bir mihenk taşı görevi görür. Türkiye sahasında, halk hikâyesi olarak adlandırılan anlatılar Türkmenistan sahasında “dessan” terimiyle ifade edilir. Terimler farklı olsa da anlatıdaki muhteva benzerdir. Türk milleti Hz. Ali’ye derin bir saygı ve sevgi hissetmiş ve derin duygularını sözlü ve yazılı kültür ürünlerinde yansıtmıştır. Türkmenlerin önemli klasik şairlerinden Nurmuhammet Andalıp’ın halk hikâyelerinde Hz. Ali’ye olan saygı ve sevgisi açıkça görülmektedir. Nurmuhammet Andalıp’ın “Zeynel Arap” adlı hikâyesi bahsedilen özelliklere sahiptir. Nurmuhammet Andalıp 18. Yüzyıl (1710-1767) Türkmen edebiyatının destan geleneğinde önemli bir isimdir. Bu çalışmada Andalıp’ın hayatı, edebi kişiliği ve eserleri hakkında bilgiler verilecektir. “Zeynel Arap” adlı eserde Hz. Ali’nin Türk-İslam kültürü içerisindeki rolünden bahsedilecektir. Ayrıca “Zeynel Arap” destanının şekil ve üslup özellikleri hakkında bilgi verildikten sonra destanın motifleri örneklerle gösterilmiştir.
Anahtar Kelimeler
Zeynel Arap, Andalıp, Hz. Ali, destan, fikir ve içerik, şekil ve üslup.
Abstract
Turkmen literature, which is a part of Turkish literature tradition, serves as an important touchstone in common Turkish culture and literature. Narratives, termed as folktales in the field of Turkey, are expressed by the term "dessan" in the field of Turkmenistan. Although the terms are different, the content in the narrative is similar. The Turkish nation has felt a deep respect and love for His Holiness Ali and reflected their deep feelings in oral and written cultural products. In the folktales of Nurmuhammet Andalip, one of the important classical poets of Turkmens, his respect and love for His Holiness Ali is visible. Nurmuhammet Andalıp's story entitled "Zeynel Arap," has the characteristics mentioned. Nurmuhammet Andalıp is an important name in the epic tradition of 18th Century (1710-1767) Turkmen literature. The poet has "dessan"s (folktales) named “Baba Rövşen”, “Zeynel Arap”, “Leyli Mecnun”, “Yusup Züleyha," and poems named “Risale-i Nesimi”, “Oguzname”, “Sagdı Vakgas”, “Kıssa-yı Fırgun." In this study, information will be provided about Andalıp’s life, literary identity and works. The role of His Holiness Ali’s role in the Turkish-Islamic culture in the work entitled “Zeynel Arap” will be mentioned. Besides after information is provided about the form and style characteristics of the story “Zeynep Arap,” after, the motifs of the saga are shown with examples.
Keywords
Zeynel Arap, Andalıp, His Holiness Ali, saga, idea and content, image and style.