KISSA-İ ANTER: TOPKAPI SARAYI MÜZESİ KÜTÜPHANESİ’NDEKİ EL YAZMASI NÜSHALARIN TANITIMI VE DEĞERLENDİRİLMESİ
(QISSA-I ANTAR: INTRODUCTION AND REVIEW OF THE MANUSCRIPTS IN THE LIBRARY OF TOPKAPI PALACE MUSEUM
)
|
Author
|
:
Muhammed İkbâl GÜLER
|
|
|
Type |
:
Copyright
|
|
Printing Year |
:
2020
|
|
Number |
:
9/1
|
|
Page |
:
48-79
|
|
Doi Number |
:
http://dx.doi.org/10.7884/teke.4620
|
Özet
VI. yüzyılda yaşamış, kahramanlığı ve şairliği ile ün salmış Anter bin Şeddâd’ın hayatı etrafında oluşturulan destansı hikâye Sîretü’l-Anter, asırlarca ülkeden ülkeye dolaşmıştır. Sîretü’l-Anter’in Türkçedeki izlerine ise XV. yüzyılda Fatih Sultan Mehmed Han’ın emriyle yapılan “Kıssa-i Anter” adlı tercümeyle rastlanmaktadır. Bu tercümenin mukaddimesinde verilen bilgilere göre Türkçedeki serüveni XV. yüzyıldan daha öncelere dayanan Anter hikâyesi, tespit ettiğimiz el yazması eserlere düşülen farklı tür kayıtlardan hareketle Osmanlı coğrafyasında padişahlardan saray ahalisine, farklı kademelerdeki askerlerden kahvehanelerdeki halka kadar toplumun birçok kesimi tarafından okunmuştur.
Çalışmamızın konusunu Anter’in hayatı, Sîretü’l-Anter ile alakalı tespitler ve bunların akabinde Kıssa-i Anter’e ve Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi’nde bulunan 9 el yazması nüshaya ait bilgiler oluşturmaktadır.
Çalışmamızın temel amacı ise bir dil ve kültür hazinesi olan bu eseri Türk kamuoyu ve ilim âleminin gündemine taşımaktır. Tarama Sözlüğü’ne de kaynaklık etmiş bu esere dair sözlükte verilen bilgilerle Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi Türkçe Yazmalar Kataloğu’nda geçen bilgiler incelenerek eksik ve hatalı yerler düzeltilmiştir. Ulaştığımız en önemli sonuçlardan biri Fatih Sultan Mehmed’in emriyle tercüme edilen Kıssa-i Anter’in bilinenin aksine XIV. yüzyıla değil XV. yüzyıla ait olduğudur.
Anahtar Kelimeler
Kıssa-i Anter, Topkapı Sarayı, cild, kırâat kaydı.
Abstract
An epic story created about the life of Antar ibn Shaddad, who lived in VI. century and who was famous for his heroism and poetry, Sirat 'Antar traveled from one country to another for centuries. The traces of Sirat 'Antar in Turkish can be found in “Qıssa-i Antar” translated in the XV. century by the order of Sultan Mehmed the Conqueror. According to the information given in the preface of this translation, the story of Antar, whose adventure in Turkish was earlier than XV. century, was read by many sections of the society from the sultans to the people of the palace, from the soldiers in different ranks to the people in the coffeehouses in the Ottoman geography based on the different kinds of records mentioned in the manuscripts we have identified.
The subject of our study consists of Antar's life, the findings related to Sirat’ Antar and the information about Qıssa-i Antar and 9 manuscripts in Topkapı Palace Museum Library.
The main purpose of our study is to carry this work to the agenda of the Turkish public and scientific world. In this study, the information given in the glossary, which was the source of the Tarama Sözlüğü (the dictionary of old Turkish), was examined and the information in the Catalogue of the Turkish Manuscripts in the Topkapı Palace Museum Library was examined and the missing and incorrect places were corrected. One of the most important findings we have reached is that the Qıssa-i Antar translated by the order of Sultan Mehmed the Conqueror belongs not to the XIV. century but to the XV. century.
Keywords
Qıssa-i Antar, Topkapı Palace, volume, inscription of reading.