KAZAKİSTAN’DA BULUNAN GÖKTÜRK YAZITLARI HAKKINDA
(ON THE GOKTURK INSCRIPTIONS DISCOVERED IN KAZAKHSTAN
)
|
Author
|
:
Napil BAZILHAN
|
|
|
Type |
:
Copyright
|
|
Printing Year |
:
2014
|
|
Number |
:
3/2
|
|
Page |
:
1-12
|
|
Doi Number |
:
http://dx.doi.org/10.7884/teke.296
|
Özet
Kazakistan Cumhuriyeti 1991 yılı Aralık ayında bağımsız oldu. Bağımsız olduktan sonra kendisiyle ilgili bazı kültürel konuları devlet politikası haline dönüştürdü. Bunların başında dil, tarih ve coğrafya sahalarındaki girişimler yer almaktadır. Kazakistan coğrafyası Orta Asya’daki en geniş coğrafyalardan birisidir. Kazakların bu geniş coğrafyaya yerleşmiş olması, tarih boyunca bu toprakların korunmasını daha da zorlaştırmıştır. Bu sebepten Kazakların özellikle 17. ve 18. yüzyıllardaki hayatları bu geniş coğrafyayı koruma mücadeleleriyle geçmiştir. Avrasya bozkırında geniş bir alanı kaplayan Kazak coğrafyası, tarihî olarak da birçok devletin kurulma ve yıkılma sürecine şahit olmuştur.
Dil çalışmaları açısından Türk dilinin en eski dönemini temsil eden Eski Türkçe dönemi yazılı eserleri bu coğrafya da sıkça görülmektedir. Daha çok Göktürkler döneminde yazıldığı tahmin edilen bu yazılar genellikle kayalar üzerine damga harfler şeklinde görülmektedir. Özellikle son yıllarda bu kapsamda yapılan inceleme gezilerinde 9 adet yeni yazılı metin bulunmuştur. Bunlar Tañbalı, Koytubek, Akterek, Kuljabası I, Kuljabası II, Kemer ve Kotır II, Bayanjürek ve Karatöbe yazılı metinleridir. Çalışmamaızda Kazakistan’da yeni bulunan Göktürk yazılı metinleri tanıtılırken bir yandan da daha önceki okumalardan farklı yeni okuma teklifleri üzerinde durulacaktır.
Anahtar Kelimeler
Göktürkler, Göktürk Alfabesi, Kazakistan, Eski Türkçe.
Abstract
The Republic of Kazakhstan gained independence in 1991. After freedom, they took into account some cultural topics as a government policy. Language, history and geography take place as the pineoring subjects. The Kazakh geography is the one of largest geographies in the Central Asia. Having a very large geography and Kazakhs being settled down in this large region made it hard to guarding the country. Therefore, Kazakhs spent efforts on guarding especially in the 17th and 18th centuries. Kazakh geography, which is located in a large part of the Eurasia steps, has also been a pace for foundation of and collapse of many countries historically.
In view of the language researches, the Ancient Turkish represents the earliest Turkish language periods. The written works belonging to this periods is frequently came a cross in this areas. These works belonging to Gokturk’s period is generally marked on rocks. Particularly, in expeditions, 7 new written texts are discovered recently. The names of the written texts are the following: Tañbalı, Koytubek, Akterek, Kuljabası I, Kuljabası II, Kemer and Kotır II. The aim of this article is to introduce these new works and suggest new reading techniques.
Keywords
Gokturks, Gokturk Alphabet, Kazakstan, Ancient Turkish