Özet
TÜRKÇE EDİNİMİNDE SES BİLGİSİ GELİŞİMİ
Dil gelişimi çocuğun belirli yaşlarda, belirli evrelerden geçip dil kullanımında olgunlaşması olarak ele alınır. Çocuklar dili edinmeye sesle başlar. Anne karnından itibaren duyduğu sesleri dünyaya geldikten sonra önce rastgele, sonra ana dili seslerine yakın olarak çıkarır. Bu çalışma Türkçe edinen çocuklarda ses bilgisi gelişiminin incelenmesi amacıyla yapılmıştır. Dil öncesi dönemden başlayarak tek sözcük, erken dil bilgisi ve ileri dil bilgisi döneminde ses bilgisinin nasıl geliştiğinin incelendiği çalışma, 6-36 ay arasındaki 11 çocuğu kapsamaktadır. Çalışmada doğal gözlem yöntemi uygulanmış, iki buçuk yıl boyunca 15’er gün arayla 1 saat çocukların ses ve görüntü kayıtları alınmıştır. Veriler üzerinde ses bilgisi gelişimi incelenmiştir. Sonuç olarak ana dili olarak Türkçe edinen çocuklarda ilk çıkarılan seslerin düz damak ünlüleri olduğu, diş ünsüzlerinin dudak ünsüzlerinden önce üretildiği, özellikle akıcı seslerin ve ötümsüz ünsüzlerin birbiri yerine kullanılabildiği görülmüştür. Seslerin ve sözcüklerin aylara göre edinimi değerlendirildiğinde Türkçe edinim evrelerinin süreç açısından genel dil edinim evrelerinden farklılık gösterdiği tespit edilmiştir.
Anahtar Kelimeler
Ses bilgisi, çocukta dil edinimi, dil gelişimi, ana dili olarak Türkçe edinimi.