Özet
İLERİ DÜZEY YABANCI UYRUKLU ÖĞRENCİLERİN ZORLANDIKLARI KÜLTÜREL DİL UNSURLARININ TESPİTİ VE SINIFLANDIRILMASI
Türkçenin ikinci dil olarak öğretimi ile yabancı dil olarak öğretimi birçok konuda benzerlik gösterse de temel bir konuda farklılık gösterir. İkinci dil ediniminde dilin sosyal bağlamı ve kültür boyutu ön plana çıkmaktadır. Çünkü ikinci dil ediniminde dil, o kültürün içerisinde öğrenilir. Dolayısıyla ikinci dil edinenler, yabancı dil öğrenenlere göre çok daha avantajlı bir duruma gelmektedir. Bu çalışmada ÇOMÜ’de öğrenim gören 10 yabancı uyruklu öğrencinin anlamlandırmakta zorlandıkları dil kullanımlarının tespiti ve sınıflandırılması amaçlanmıştır. Araştırma, durum çalışması (case study) olarak desenlenmiştir. Çalışmanın verileri, ileri düzey dil yeterliliğine sahip yabancı uyruklu öğrencilerin 30 günlük bir zaman diliminde tuttukları günlükler ve onlarla yapılan yarı yapılandırılmış görüşmelerden elde edilmiştir. Çalışmada yabancı uyruklu öğrencilerin günlüklerine 1165 ifade yansımıştır. Üç alan uzmanı tarafından yapılan analizde öğrencileri anlam bakımından en çok zorlayan kullanımların deyimler (f= 458), kinayeler (f=288), ad aktarmaları (f=166) ve tevriyeler (f=105) olduğu görülmüştür. Bunların dışında öğrenciler, mübalağa, teşbih, kapalı istiare, irsal-i mesel, teşhis, hüsn-i talil, tezat, tekrir, istifham, nida, tenasüp, açık istiare, ibham, lügaz gibi söz sanatları ile günlük hayatta karşılaşmışlardır. Bu durum, ikinci dil öğretiminde deyimlerin, atasözlerinin, kalıp sözlerin yanı sıra edebî dilden de yararlanmak gerektiğini ortaya koymuştur. Yapılan görüşmelerde, ileri düzey dil yeterliliğine sahip yabancı uyruklu öğrenciler, Türkçenin deyim zenginliğine sahip bulunduğunu ve sürekli bunlarla karşılaştıklarını, kinayeli dil kullanımlarının onları sıklıkla şaşırttığını, yanlış anlaşılmaların gülünç durumlara neden olduğunu ve genel olarak da Türkçenin anlatım gücünün oldukça yüksek olduğunu belirtmişlerdir.
Anahtar Kelimeler
İkinci dil olarak Türkçe öğretimi, dil kullanımları, kültür, söz sanatları.