Özet
DELİ DUMRUL HİKÂYESİ’NİN KONYA-EREĞLİ VARYANTI
İçerisinde Türk kültürüne ait zengin unsurlar barındıran Dede Korkut hikâyeleri, gerek dili gerekse konusu yönünden birçok araştırmacının -dil bilimci, halk bilimci, sosyolog, psikolog, tarihçi vb.- dikkatini çekmiş ve hikâyeler üzerine değerli araştırmalar yapılmıştır. Bu hikâyeler, Adriyatik’ten Çin Seddi’ne kadar uzanan Türklük coğrafyasında çeşitli isimlerle sözlü gelenekte yaşamaya devam ederken Anadolu sahasında ise sadece Bamsı Beyrek, Tepegöz ve Deli Dumrul hikâyeleri varlığını sürdürmektedir. Çalışmada; işlediği konunun etkileyiciliğinden ötürü sözlü gelenekte masal, türkü ve efsaneye dönüşen; aynı zamanda modern edebiyatta sinema filminden tiyatroya ve öyküye kadar birçok edebi türe uyarlanan Deli Dumrul hikâyesi ile onun masallaşmış bir varyantı olan “Avcı ve Adam” masalı üzerinde durulmuştur.
Dede Korkut Kitabı’nın Dresden nüshasında beşinci hikâye olan Duha Koca Oğlı Deli Dumrul Boyu ile sözlü gelenekte yaşamaya devam eden Konya-Ereğli’den derlenmiş Azrail ve Adam masalı çeşitli yönlerden karşılaştırılırken bu hikâyenin tespit edilen diğer varyantları da mukayeseye katılarak hikâyenin sözlü gelenekte geçirdiği değişimler ortaya konulmaya çalışılmıştır. Çalışmada; karşılaştırmalı yöntem uygulanmıştır.
Anahtar Kelimeler
Deli Dumrul, Azrail ve Adam, varyant, sözlü gelenek, mukayese.