Özet
CÂM-I CEM-ÂYÎN’DE CEM SULTAN’IN TALİHSİZ HAYAT HİKÂYESİ VE YENİ ŞİİRLERİ
Bu çalışmada, Bayatî’nin Câm-ı Cem-âyîn adlı eserindeki Cem Sultan’a ait hasb-i hâl türü şiirler üzerinde durulmuştur. Çalışmanın amacı eserden yola çıkarak şairin hayatı, kişiliği, şiirleri ve dönemi hakkında bilinmeyenleri ortaya koymaktır. Çalışma, Şehzâde Cem (ö. 900/1495) ve Hasan Bayatî (ö. 900/1495’te sağ) arasında Kâbe’de şiirle başlayan dostluğu; Câm-ı Cem-âyîn adlı eserin yazılış sebebi, konusu, önemi ve neşrini içermektedir. Bu çalışmayla, Cem’in Türkçe divanında yer almayan iki şiiri incelenmiş olup hem bu şiirlerden hem de Ali Emîrî’nin tespitlerinden yola çıkılarak Cem Sultan’a dair yeni bilgilere ulaşılmıştır. Türk-Osmanlı neslinin öz tarihçesi olan Câm-ı Cem-âyîn, Bayatî ve özellikle Cem Sultan’ın hayat ve kişiliğine dair önemli bilgiler içermesi bakımından oldukça önemli bir eserdir. Çalışma giriş, iki bölüm, sonuç ve kaynakçadan oluşmaktadır. Giriş bölümünde, Câm-ı Cem-âyîn’i eski harflerle neşreden Ali Emîrî’nin ön sözü ve eserin dîbâcesindeki bilgiden hareketle eser ve müellifi hakkında bilgi verilmiş, sonra adı geçen eserin şekil, içerik ve yayın bilgisi üzerinde durulmuştur. Birinci bölümde, iki farklı eserden Cem’in hayatına dair yeni bilgiler aktarılmış, Bayatî’nin Farsça bir gazeli ve bu gazele Cem Sultan tarafından yazılan Türkçe bir nazire gazel incelenmiştir. İkinci bölümde, Câm-ı Cem-âyîn’in hatime bölümünde yer alan ve çalışmamıza konu olan tarihî bir “tahmisnâme” şekil, içerik, dil ve anlatım özellikleri yönünden incelenmiştir. Hasb-i hâl türündeki bu önemli manzumenin tam metni, dil içi çevirisi ve notlarla birlikte verildikten sonra sonuç ve kaynakça yazımıyla çalışma tamamlanmıştır.
Anahtar Kelimeler
Cem Sultan, Hasan Bayatî, Câm-ı Cem-âyîn, Tahmisnâme, Ali Emîrî, Nevadir-i Eslaf.