Özet
TARİHÎ METİN ÇALIŞMALARI İÇİN BİR METOT ÖRNEĞİ: CODEX CUMANICUS YAYIMA NASIL HAZIRLANDI?
Codex Cumanicus, XIII. yüzyılın sonlarına doğru Deşt-i Kıpçak’ta yazılmıştır ve içeriğiyle Türk dili tarihinde özel bir yere sahiptir. İki bölümden (İtalyan ve Alman) müteşekkil eserin Latince, Farsça ve Kıpçakça bir sözlük olan İtalyan bölümü, Farsçanın edebiyatta, devlet yönetiminde ve ticarette hâkim olduğu İlhanlı Devleti ve yine Kuman / Kıpçak Türkçesinin etkin olduğu Altın Ordu Devleti ile ticari faaliyetler yürüten İtalyan tüccarların içtimai hayatta ve ticarette ilişkilerini kolaylaştırmak gayesiyle yazılmıştır. Eserin bu bölümünde asıl gaye, Kıpçakça ve Farsça öğrenmek isteyen İtalyan tüccarlara yol göstermektir. Alman bölümü ise Kumanlar / Kıpçaklar arasında Hristiyanlığın yayılmasını sağlamak, bu dinin temel dualarını, vaazlarını ve ilahilerini onlara öğretmek için yazılmıştır. Bu çalışmada öncelikle kısaca eserin içeriği, yazıldığı tarih ve coğrafya ile kim tarafından yazıldığı hakkında genel bilgiler verilecektir. Ardından tarihî metin çalışması yapacak araştırmacılara bir metot örneği teşkil etmesi bakımından Codex Cumanicus’un yayıma hazırlanma süreci ana hatlarıyla ortaya konulacaktır.
Anahtar Kelimeler
Codex Cumanicus, Kuman/Kıpçak Türkçesi, Türk kültürü, tarihî metin çalışmaları, metot.