Özet
DİLBİLGİSEL OLUMSUZLAYICILAR
Olumsuzluk; eyleme gerçekleşmeme, ada yokluk kodlama yoluyla oluşturulan, sıklıkla dilbilgisel boyutuyla öne çıkan bir anlamsal ulamdır. Bir kısmı doğrudan, bir kısmı dolaylı yoldan belirtmek üzere olumsuzluk kodlayıcıları, hem ek hem sözcük, sözcük öbeği bazında oldukça fazladır. Akla ilk gelen olumsuzluk işaretleyicisi {-mA}, eyleme özgü bir ektir. Sözlüksel olumsuzluk ögesi olarak tanımlanan {-sIz} eki, görev değiştirici kimliğiyle yokluk ifade eden dil birimleri oluşturmasına karşın cümleye olumsuzluk anlamı yüklemez. Ancak bünyesinde {-sIz} ekini barındıran ad soylu birimler, yüklem olurlarsa olumsuz cümleler kurarlar. Biçimbirimsel işaretleyicilerin yanı sıra sözlüksel işaretleyiciler de olumsuzluk kodlayabilmektedir. Söylemsel düzlemdeki olumsuzlukta derin yapı göz ardı edilmez; olumsuzluk, yalnızca ekler, sözcükler bazında ele alınmaz; mecazlar, yok saymalar, sezdirimler, öne çıkarmalar yönlendirici rol üstlenir.
Anahtar Kelimeler
Olumsuzluk kodlayıcısı, biçimbirimsel işaretleyici, sözlüksel işaretleyici, söylemsel düzlemde olumsuzluk, biçimsel olumsuzluk.