Özet
1916 YILINDAKİ KIRGIZ MİLLÎ MÜCADELESİ: ÜRKÜN
Kırgızlar Orta Asya’da yaşayan Müslüman Türk boylarından biridir. Kaynaklarda verilen bilgiler Kırgızların en eski Türk boylarından biri olduğunu göstermektedir. İlk devletlerini M.Ö. III. asırda kurmuş olan Kırgızlar, XVI – XVII. yüzyıllarda Kalmuk ve Moğollara karşı mücadele vermişler ve XVIII. yüzyılda Türkistan’da teşekkül eden hanlıklara tabi olmuşlardır. 1860 - 1861 yıllarında ise Ruslar tarafından toprakları işgal edilmiş, 1990 yılında Sovyetler Birliği’nin dağılmasıyla 1991 yılında tekrar bağımsızlıklarına kavuşmuşlardır.
Tarihte uzun yollardan geçen Kırgızlar, 19. yüzyılın sonlarına doğru Çarlık rejiminin yönetimi altında yaşamaya başlamıştır. 1867 yılında Çarlık Rusya’sı Türkistan’ı önce bölgelere, sonra da eyaletlere bölmüşlerdir. Bölünmüş olan topraklara Rusları yerleştirmiş ve bu topraklarda yeni Rusya yaratmayı amaç edinmişlerdir.
Bu yazıda Kırgızların 1916 yılındaki ayaklanma ve Çin’e kaçış sebepleri sırasıyla anlatılmış ve edebi eserlerden örnekler verilmiştir.
Anahtar Kelimeler
Orta Asya, Kırgızlar, Çarlık Rusyası, Türkistan, Sovyetler Birliği, Çin, Çarlık Rejimi.