Özet
TÜRKİYE TÜRKÇESİNDE OLASI SÖZLÜKSEL BOŞLUKLAR İÇİN BİR TELAFİ YÖNTEMİ: GERİ OLUŞUM
Bauer (1983: 201-239), İngilizcenin “söz yapım” word formation yollarını; compounding “birleştirme”, neo-classical compoudns, “yeni-klasik birleşikler”, prefixation “önekle türetme”, suffixation “sonekle türetme”, conversion “dönüşme”, back-formation “geri oluşum”, unpredictable formations “öngörülemez oluşum” clipping “kırpma”, blends “karışımlar”, acronyms “kısaltmalar”, word manufacture “sözcük üretimi” mixed formaitons “karışık oluşumlar” olarak belirler. Türkçede ise sözcük yapımının birçok yöntemi vardır. Bunların sayısı ve terim karşılığı araştırmacılara göre (Uzun 2006, Akalın 2014, Sarı 2015) değişmekle birlikte genel olarak şöyle sıralanabilir: türetme, kırpma, eksiltme, karma, başharfleştirme, geri oluşum, işlev değişimi, genelleme, ikileme, birleştirme, kopyalama, yansıma, uydurma, eşleştirme, ödünçleme, derleme, tarama, titremleme, yerlileştirme. Burada sıralanan yöntemlerin bir kısmının gerçekten sözcük yapım yöntemi olup olmadığı tartışmaya açıktır. Ancak burada bu tartışmaya girilmemiştir.
Eklemeli bir dil olan Türkçenin, sözcük yapımında kullandığı en geçerli yöntem türetme (eklenme)dir. Bununla birlikte yukarıda sıralamaya çalıştığımız yöntemler de belirli sıklıkta söz yapımında kullanılmaktadır. Bu yazıda, Batı dillerinde sıklıkla kullanılan ancak Türkçede -mevcut bilgimize göre- çok daha az kullanılmış bir yöntem olan “geri oluşum” back formation’ üzerinde durulacaktır.
Anahtar Kelimeler
Geri oluşum, sözlüksel boşluk, söz yapımı, biçimbilgisi, sözlük.