Türkmen Türkçesi, Oğuz öbeği Türk lehçelerinin doğu kolunda yer almaktadır. Oğuz öbeğinde yer almasından dolayı diğer Türk lehçelerinde farklılıklar arz ederken aslî uzunlukları, bazı sözcüklerde sözcük başı b seslerini korumak ve ol- fiilini bol- şeklinde kullanmak gibi birkaç özelliğiyle de diğer Oğuz öbeği Türk lehçelerinden de ayrılmaktadır. Türkmen Türkçesini hem diğer Türk lehçelerinden hem de Oğuz öbeği Türk lehçelerinden ayıran önemli bir özelliği de yönelme hâli ekinin kullanımıdır. Ünlüler ile biten sözcüklere yönelme hâli eki getirildiğinde Türkiye Türkçesi, Azerbaycan Türkçesi, Gagavuz Türkçesinde gibi diğer Oğuz öbeği Türk lehçelerinde araya y sesi girerken Ölçünlü Türkmen Türkçesinde ve Türkmen ağızlarının çoğunluğunda araya bir ünsüz girmeden ek doğrudan eklenir. Konuşur sayısı az olan bazı ağızlar incelendiğinde araya y sesinin eklendiği görülmektedir. Ayrıca Türkmen Türkçesi üzerine hazırlanan ilk eserlerden bazılarında yönelme hâli eki +(y)A şeklinde verilmiştir. Bu çalışmada Türkmen Türkçesi üzerine yazılan tarihî eserler ve günümüz kaynakları incelenerek yönelme hâlinin +(y)A şeklinin ağızlardaki ve ilk gramerlerdeki durumu ortaya konmuştur. Ölçünlü dilde farklı olan durumlarda dahi ağız seviyesinde de olsa ortaklıkların korunduğu gösterilemeye çalışılmıştır.

Türkmen Türkçesi, yönelme hâli, biçimbirim, hâl.

Turkmen Turkish is included in the eastern branch of Oghuz Turkic dialects. Although it has different features from other Turkish dialects in many aspects, some of its features are also different from other Oghuz Turkish dialects. Another important feature that distinguishes Turkmen Turkish from both other Turkish dialects and Oghuz Turkic dialects is the use of the dative case suffix. When the dative case suffix is added to the words ending with vowels, the y sound is inserted in other Oghuz phrase Turkish dialects such as Turkey Turkish, Azerbaijan Turkish, Gagauz Turkish, while the suffix is added directly without a consonant in the Standard Turkmen Turkish and in the majority of Turkmen dialects. When the first studies on Turkmen Turkish are examined and some dialects with few speakers are examined, it is seen that the y sound is added. In addition, in some of the first studies on Turkmen Turkish, the dative case suffix is provided as +(y)A. In this study, the +(y)A form of the dative case in dialects and in the first grammars has been revealed.

Turkmen Turkish, dative, morpheme, case.