{-(G)X(n)CA} Zarf-Fiilinin Farklı Bir İşlevi Üzerine [Sistematik Olarak "Karşıtlık-Kıyaslama" Bildirme]
(On a Different Function of {-(G)X(N)Ca} Converb [Informing the “Comparison-Contrast” Systematically] )

Yazar : Bülent HÜNERLİ    
Türü :
Baskı Yılı : 2012
Sayı : 2
Sayfa : 1-14
231    4700


Abstract
Zarf-fiiller, cümledeki yargıları birbirine bağlayarak anlatımı kolaylaştıran ve zenginleştiren gramatik ögelerin başında gelmektedir. Türkçedeki zarf-fiillerin ifade zenginliği, sahip olduğu işlevler ile gerçekleşmektedir. Bünyesinde birden fazla işlev barındıran zarf-fiil eklerinden biri de {-(G)X(n)CA} ekidir. Kaynakların birçoğunda ekin bilinen iki işlevi ön plana çıkarılmaktadır. Bu temel işlevlerden biri “zamandaşlık” -(-dığı zaman, -dığı vakit, -dığında)-; diğeri ise “sınırlama” -(-XncAyA kadar/dek/değin)- bildirmektir. {-(G)X(n)CA} zarf-fiilinin bu iki işlevinden başka en az onlar kadar sistematik olarak kullanılan bir işlevi daha vardır. “Karşıtlık-kıyaslama” -(-acağına, -acağı/-acak yerde, -maktansa)- olarak da adlandırılabilen bu işlev, tarihî lehçelerde kullanıldığı gibi çağdaş Türk lehçelerinde de kullanılmaktadır. Çalışmamızda bu konu üzerinde durulacaktır.

Keywords
Zarf-Fiil, İşlev, Türk Lehçeleri

Özet
Converbs come first among the grammatical items that facilitate and enrich exposition by binding clauses to each other. The expression fertileness of Turkish converbs is provided with the functions they have. The suffix {-(G)X(n)CA} is one of the suffixes that embody multi-function. Two recognized functions of this suffix stand out in most of the researches. One of these main functions is to indicate “simultaneousness” -(-dığı zaman, -dığı vakit, -dığında)-; the other one is “limitative” -(-XncAyA kadar/dek/değin)-. Apart from those two, there is one more function of {-(G)X(n)CA} converb which is used as systematically as the others. This function which could be named as “contrast & comparison” -(-acağına, -acağı/-acak yerde, -maktansa)- was used in historical dialects as well as in contemporary Turkish dialects. In this research, we mainly focus on this issue.

Anahtar Kelimeler
Converb, Function, Turkish Dialects