PRELIMINARY INFORMATION ABOUT MESHED MANUSCRIPT, THE HOREZM TURKISH QUR’AN TRANSLATION - I

Abstract

Türklerde ilk çeviri faaliyetleri din değiştiren Uygurlarda görülür. Uygur çeviri külliyatının büyük bir bölümünü dinî içerikli eserlerin oluşturduğu bilinmektedir. Eserlerin içeriğinin dinî olması din değiştiren bir toplumun artık mensubu olduğu muhiti anlama ve o dinin gerekliliklerini yerine getirme zaruretinden doğmuştur. Müslüman Türklerde ise bilinen ilk tercümeler aynı zaruretten doğmuş kutsal kitap Kur’ân-ı Kerim’in tercümeleridir. Kur’ân’ın Türkçeye yapılan ilk tercümeleri Doğu Türkçesi ile muhtemelen 13. - 14. yüzyıllarda Arapça orijinal metnin hemen altına satırarası / satıraltı denen yöntemle yapılmıştır. Kur’ân-ı Kerim’in Doğu Türkçesine yapılan satırarası / satıraltı tercümelerinden Rylands, TİEM 73, Özbekistan ve Süleymaniye nüshaları üzerine Türkiye’de ve yurt dışında çeşitli çalışmalar yapılmıştır. Türk dilinin tarihî gelişim seyrinde mühim yer tutan bu satırarası / satıraltı tercümelerin dışında Doğu Türkçesi ile yazılmış satırarası / satıraltı tercüme bilinmemekteydi. Bu makalede İran-Meşhed’de Āstan-i Quds-i Razavi Kütüphanesi 293 numarada kayıtlı, 645 varaklık (1290 sayfa) eksik bir tercüme olan eser hakkında ilk bilgiler verilmeye çalışılacak, eserin Horezm Türkçesi ile yazıldığı ses ve şekil bilgisi özelliklerinden hareketle gösterilecektir.

Keywords
Kur’an-ı Kerim, Kur’an Tercümesi, Doğu Türkçesi, Satırarası Kur’an Tercümeleri.
Kaynakça