THE EAST INFLUENCES TO LITERATURE IN NAKHCHIVAN DURING THE XIX-XX. CENTURIES
Abstract
Makalede XIX - XX. yüzyıllar Nahçıvan edebî ortamının sanatçıları olan Celil Memmedguluzade, Mehmet Sait Ordubadi ve Hüseyn Cavit’in bir sıra eserlerinde yer alan Doğu etkileri ve bunu yaratan nedenlerden bahsedilmiştir. Nahçıvan ortamına Doğunun etkileri birçok alanda hissedilmiştir. Bu makalede üç yazarın eserlerindeki Doğu edebiyatı etkisini ele alınarak XIX – XX. yüzyıllarda Nahçıvan edebî ortamında hissedilen Doğu etkilerininim edebiyatımızda yarattığı farklılık ve bu etkilerin çizdiği tarihi yol anlatılmıştır. Belirtelim ki, Nahçıvan edebî ortamının sanatçıları olan Celil Memmedguluzade, Mehmet Sait Ordubadi ve Hüseyn Cavit o dönem Nahçıvan edebiyatının önemli isimleri olmaları dışında, birçok ilklere imza atan dünyevi mevzulara dikkat çeken yazarlardır. Batı edebiyatına eğilimin arttığı bir zamanda, Doğu edebiyatına saygının izleri hâlen duruyordu. Nahçıvan edebî ortamında yaratılan edebiyatta Doğu konusu, Doğu’yu öğrenmek, tebliğ etmek geniş kapsamda yer almıştır. Doğu’ya ilgi, Doğu’yu terennüm etmek XIX - XX. yüzyıllarda önceki dönemlerle mukayesede azalsa da, belli grup sanatçıların yaratıcılığında bu motif güçlüydü. Bu dönemde yaşayan Nahçıvanlı sanatçıların eserlerinde Doğu motifi farklı şekilde anlatılmaktadır. Makalede Nahçıvanlı yazarların Doğu edebiyatından etkilenseler de yeni mevzulu millî edebiyat yaratma çabalarından da bahsedilmiştir. Bu sanatkârların yaratıcılığında yer alan Doğu mevzusu hakkında somut edebî - bedii bulgulara dayalı belirli bilimsel neticeler elde edilmiştir.
Keywords
Nahçıvan, doğu, edebiyat, edebî ortam, XIX - XX. yüzyıllar.